W roku szkolnym 2011/2012 Szkoła Podstawowa nr 124 wzięła udział w Ogólnopolskim Konkursie „Bezpieczna Szkoła – Bezpieczny Uczeń”. W projekt, koordynowany przez Panią Wicedyrektor Danutę Osuch, włączyli się wszyscy nauczyciele oraz uczniowie placówki. Poczynając od 5 grudnia 2011 do 12 kwietnia 2012 r., z wielkim zaangażowaniem wykonaliśmy dziesięć zadań przewidzianych konkursowym regulaminem. Nasza praca nie przebrzmiała bez echa i została doceniona przez Komitet Honorowy i jury konkursu, jako że zdobyliśmy zaszczytny tytuł BEZPIECZNEJ SZKOŁY oraz członkostwo Ogólnopolskiego Klubu Bezpieczne Szkoły.
Uzyskany certyfikat to jednak nie wszystko, czym można się pochwalić, bowiem na docenienie i uwagę zasługują również wiedza oraz praca naszych uczniów w tym zakresie. Warto więc przyjrzeć się bliżej przebiegowi realizacji poszczególnych zadań konkursowych, które nie tylko poszerzały wiedzę dzieci z zakresu bezpieczeństwa, ale i – a może przede wszystkim – uczyły poprzez zabawę, niejednokrotnie dostarczając wielu wzruszeń czy zmuszając do refleksji.
I tak, śledząc kolejno przebieg konkursu, w ramach realizacji pierwszego zadania konkursowego odbyła się debata uczniowska pt. ,,Państwo, prawo, społeczeństwo, obywatel”, mająca na celu kształtowanie uczuć i postaw patriotycznych wśród dzieci. Poprzedziły ją zajęcia dotyczące definiowania i rozumienia pojęć z zakresu edukacji obywatelskiej, takich jak: państwo, prawo, społeczeństwo, obywatel itd. Dla przykładu, w klasie trzeciej wprowadzeniem do zajęć była wykreślanka, z której wyłoniły się pojęcia stanowiące przedmiot lekcji. Następnie uczniowie pracowali w grupach, a ich zadaniem było dopasowanie pojęcia do definicji. Aby utrwalić zrozumienie wyżej wymienionych pojęć, uczniowie dopasowywali do nich konkretne przykłady. Na koniec dzieci, podzielone na dwie drużyny, wzięły udział w zabawie ,,Prawda-fałsz”, reagując na słyszane hasła umówionym ruchem. Bogactwo zajęć przeprowadzanych we wszystkich klasach polegało na zintegrowaniu takich edukacji, jak: edukacja polonistyczna, muzyczna, plastyczna, społeczna oraz zastosowaniu ciekawych, dostosowanych do możliwości percepcyjnych uczniów różnych pomocy dydaktycznych opracowanych przez nauczycieli. Finałem cyklu zajęć w klasach starszych był pisemny konkurs, przygotowany przez nauczyciela historii.
Kolejny szkolny konkurs, realizując drugie zadanie, przeprowadzono w klasach 3–6 pod hasłem: ,,Co powinno się zmienić w Twojej szkole, rodzinie, otoczeniu, by poprawić relacje między ludźmi (nauczyciel – uczeń, dziecko – rodzina, koledzy w miejscu zamieszkania, osiedlu, miejscowości)”. Głównym celem w tym wypadku było poznanie problemów występujących w otoczeniu naszych wychowanków, jak również uświadomienie dzieciom, które z ich zachowań i w jaki sposób wpływają na relacje międzyludzkie. Uczniowie, samodzielnie szukając sposobów na poprawę relacji w swym środowisku, mieli szansę wykazać się podczas tworzenia prac konkursowych (m.in. wypracowań) czy prezentacji scenek obrazujących skomplikowane relacje międzyludzkie. Ponadto we wszystkich klasach przeprowadzone zostały miniwykłady na temat komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz dyskusja poświęcona trudnościom w porozumiewaniu się na linii uczeń – nauczyciel, dziecko – rodzic oraz dziecko – otoczenie. Konkursy, w których nasi wychowankowie ochoczo brali udział, tudzież wspomniane zajęcia miały na celu poprawę relacji międzyludzkich w świecie otaczającym dziecko.
Trzecim zadaniem konkursowym było przeprowadzenie spotkań uczniów z przedstawicielami Policji, Straży Pożarnej, Pogotowia Ratunkowego oraz organizacji społecznych na temat: ,,Bezpieczne zachowanie w szkole, domu, na ulicy; zagrożenia, udzielanie pomocy, obrona konieczna”. Oprócz tych spotkań, pogadanek związanych z bezpieczeństwem na lekcjach wychowania fizycznego, godzinach wychowawczych i innych zajęciach, dzieci miały okazję uczestniczyć w wielu atrakcyjnych projektach. W klasach pierwszych zrealizowano m.in. program ,,Klub Bezpiecznego Puchatka”, mający pomóc w przekazaniu maluchom niezbędnej wiedzy na temat bezpieczeństwa na drodze, w szkole i w domu. W klasach młodszych odbyła się również projekcja filmu animowanego pt. Doktor Kociołek, traktującego o sposobach udzielania pierwszej pomocy, w oparciu o który omówiono podstawowe czynności ratujące ludzkie życie. Następnie wychowawcy klas młodszych przeprowadzili test wiedzowy ,,Jestem bezpieczny w szkole i w domu”. Dzieci klas młodszych wzięły też udział w zajęciach nauki pierwszej pomocy przeprowadzonych na podstawie szkolenia WOŚP „Ratujemy i uczymy ratować”. Natomiast uczniowie klas szóstych mieli okazję uczestniczyć w szkoleniu z zakresu udzielania pierwszej pomocy w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia. Ćwiczenie umiejętności powiadamiania służb ratowniczych o wypadku czy zachowań podczas sytuacji zagrożenia życia okazało się dla nich nie tylko wielkim przeżyciem, ale i niezwykłą atrakcją, szczególnie że niektórzy po raz pierwszy zetknęli się z manekinem do nauki pierwszej pomocy. W zakresie udzielania pierwszej pomocy w marcu 2012 r. przeszkoleni zostali także wszyscy pedagodzy i pracownicy szkoły, zaś miesiąc wcześniej dwóch nauczycieli ukończyło kurs ,,Ratujemy i uczymy ratować”.
Następne – czwarte zadanie konkursowe poświęcone było prawnej ochronie dóbr osobistych człowieka, w tym nietykalności cielesnej w kontekście zwyczajów szkolnych. W związku z jego realizacją nauczyciele we wszystkich klasach przeprowadzili tematyczną pogadankę. W klasach młodszych poprzedzona została ona przykładami z literatury dziecięcej i filmów dla dzieci, obrazującymi niszczenie mienia, groźby, przemoc fizyczną, używanie nieprzyzwoitych słów itp. Miały one na celu uświadomienie naszym uczniom, że takie zachowania podlegają karze, oraz że wizerunek danej osoby stanowi jej dobro osobiste, w związku z czym nagrywanie filmów lub robienie zdjęć bez jej zgody jest karalne. W klasach starszych w ramach godziny wychowawczej odbyły się zajęcia prowadzone metodami dramy (odgrywanie scenek), burzy mózgów i dyskusji według konkursowego scenariusza. Podzieleni na cztery grupy wychowankowie mieli na ich podstawie wykazać kiedy i w jaki sposób została naruszona godność osobista bohaterów scenek. Swoje wnioski zapisywali w tabeli, a następnie stworzyli plakaty, które po zajęciach zamieścili na gazetkach klasowych. Wszelkie pomysły zostały odpowiednio skomentowane przez nauczycieli wychowawców, dzięki czemu uczniowie mogli uzupełnić swoją wiedzę na temat godności osobistej. Ponadto podczas godzin wychowawczych, m.in. w związku z wystawianiem comiesięcznej oceny z zachowania, oraz zajęć z pedagogiem szkolnym (przedmiot: Wychowanie do życia w rodzinie) miały miejsce pogadanki na temat naruszania godności osobistej, cielesnej i niejednokrotnie były omawiane były zagadnienia dotyczące relacji chłopcy – dziewczęta oraz kultury osobistej i kultury języka. Rozmawiano o tym również na lekcjach języka polskiego, chociażby przy okazji omawiania lektury Ten obcy Ireny Jurgielewiczowej w klasach szóstych czy tematów poświęconych kulturze dyskusji i kulturze języka. Podczas zajęć powstały m.in. prace pisemne dotyczące relacji chłopcy – dziewczęta nt.: „A jak w Twoim środowisku wyglądają relacje pomiędzy chłopcami a dziewczynkami? Czy według Ciebie coś w tych relacjach można by zmienić, poprawić? Uzasadnij swoje zdanie”. Również na lekcji języka polskiego uczniowie klasy szóstej napisali list nt.: „Przypomnij sobie czym jest asertywność i napisz do kolegi list, który w jakiś sposób naruszył Twoje dobra osobiste. Grzecznie, ale stanowczo poproś go, aby więcej tego nie robił”. Dzięki tym wszystkim zajęciom udało się uczniom – przy wsparciu nauczycieli wychowawców – ustalić, iż „dobra osobiste są chronionymi prawem dobrami o charakterze niemajątkowym, przysługującymi każdemu człowiekowi”. Uczniowie zrozumieli też, że relacja chłopcy – dziewczynki powinna być oparta na wzajemnym szacunku.
Piąte zadanie konkursowe, obejmujące dyskusję nt. „Tytoń, narkotyki, dopalacze – jak się przed tym bronić”, miało z kolei na celu kształtowanie u naszych podopiecznych postaw odpowiedzialności za własne zdrowie oraz podniesienie stanu wiedzy w zakresie profilaktyki uzależnień. W ramach jego realizacji w klasach 1–2 odbyły się zajęcia „Dbam o swoje ciało”, dotyczące zdrowego trybu życia i czynników negatywnie wpływających na zdrowie człowieka. Za pomocą rysunków najmłodsi wyrażali to, co służy ich zdrowiu oraz to, co im szkodzi. Ponadto dzięki pogadance poznali podstawową wiedzę na temat szkodliwości palenia papierosów oraz zapoznali się z rozmaitymi formami spędzania czasu wolnego, sprzyjającymi ich rozwojowi. Z kolei w klasach trzecich, przy współpracy z Sanepidem, przeprowadzano program edukacji antytytoniowej „Nie pal przy mnie, proszę”. Zajęcia, składające się z pięciu bloków tematycznych, obejmowały wprowadzenie na wstępie ogólnych wiadomości na temat zdrowia i czynników, od których ono zależy, a także czynników bezpośrednio mu zagrażających. Następnie dzieci mogły zapoznać się z różnymi sposobami unikania sytuacji zagrażających ich zdrowiu oraz możliwościami zachowania się w konkretnych sytuacjach, np. gdy osoba dorosła pali w ich towarzystwie. Kontynuacją tego projektu był przeprowadzony w klasach piątych program „Znajdź inne rozwiązanie”, dzięki któremu uczniowie zdobyli wiedzę teoretyczną na temat szkodliwości używek, głównie tytoniu. Dzięki stosowanym na zajęciach metodom aktywnym, np. w formie dramy, mogli również wykazać własne umiejętności w demonstrowaniu zachowań asertywnych oraz propagować zdrowy styl życia, w którym palenie tytoniu jest „niemodne”. Oprócz tego klasy 4–6 wzięły udział w trzygodzinnych warsztatach „Ciekawi świata”, mających na celu przybliżenie uczestnikom wiadomości z zakresu profilaktyki uzależnień, czyli zdrowego stylu życia oraz aktywnych form spędzania czasu wolnego. Podczas wszystkich zajęć wiedza teoretyczna była dostosowana do poziomu uczniów oraz posiadanych przez nich informacji.
Natomiast w ramach realizacji szóstego zadania konkursowego, od stycznia do marca 2012 r., odbyły się zajęcia nt. „Kibole, blokersi, grupy podwórkowe – co robić, jeśli rozpoznajesz zagrożenie, jak się bronić przed wciągnięciem do paczki”. Zadanie to zrealizowano głównie w oparciu o pogadanki – z przedstawicielem VI Komisariatu Policji w Krakowie oraz wychowawcami i nauczycielami wychowania fizycznego. Po scharakteryzowaniu przez uczniów, na bazie własnych informacji i doświadczeń, problematyki grup podwórkowych, takich jak kibole, blokersi, dresiarze itd., oraz dopełnieniu ich charakterystyki przez nauczycieli, odbyła się dyskusja mająca na celu uświadomienie podopiecznym problemu związanego z niewłaściwą postawą społeczną. Młodzież chętnie udzielała się na zajęciach, a wspólne rozważania okazały się niezwykle pouczające, zarówno dla nauczyciela, jak i uczniów – głównie za sprawą przytaczanych przez nich przykładów z życia codziennego. Ewaluacja omawianego tematu nastąpiła na lekcjach plastyki, podczas których powstały plakaty odzwierciedlające zagrożenia płynące z kontaktu z grupą podwórkową i sposoby obrony przed wciągnięciem do paczki.
Poruszającym przeżyciem okazały się dla uczniów wszystkich klas konwersatoria pod hasłem: „Mój przyjaciel jest inwalidą – jak kształtować podstawy akceptujące niepełnosprawność”, przeprowadzone przy okazji realizacji siódmego zadania. Ich celem było przede wszystkim nauczenie wychowanków rozumienia problemu niepełnosprawności jako normalności w szkole i najbliższym środowisku, a także uświadomienie dzieciom, gdzie szukać pomocy i w jaki sposób okazać pomoc osobom niepełnosprawnym. Tematyce tej poświęcone zostały lekcje wychowawcze, pogadanki z opiekunem Samorządu Uczniowskiego, warsztaty z bibliotekarzem oraz przeprowadzone na terenie szkoły liczne akcje uwrażliwiające na problemy osób niepełnosprawnych. Jak co roku, szkoła zaangażowała się w akcję charytatywną „Góra Grosza” pod patronatem towarzystwa „Nasz Dom”, polegającą na zbieraniu na rzecz fundacji monet 1-, 2- i 5-groszowych. Drugą akcją charytatywną była Akcja Kalendarzyki pod patronatem Fundacji na Rzecz Osób Niewidomych i Niepełnosprawnych „Pomóż i Ty”, mająca na celu zbiórkę symbolicznych złotówek ze sprzedaży kalendarzyków. Oprócz tego w listopadzie 2011 r. szkoła została zgłoszona do ogólnopolskiej akcji zbierania zakrętek na rzecz dzieci niepełnosprawnych, na terenie Krakowa koordynowaną przez Uniwersytet Rolniczy.
Ponadto w ramach realizacji tego zadania w lutym 2012 r. nauczyciel bibliotekarz wraz z nauczycielem języka polskiego zorganizował wyjazd grupy koła teatralnego do Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących przy ulicy Tynieckiej w Krakowie, gdzie nasi uczniowie wystawili jasełka. Dla małych aktorów był to pierwszy występ przed taką publicznością, więc i emocje okazały się ogromne. Po przedstawieniu miały miejsce warsztaty nauki pisania i czytania alfabetu Braille’a przeprowadzone przez nauczyciela bibliotekarza pracującego w ośrodku. Nasi wychowankowie dowiedzieli się też jak pomagać w życiu codziennym osobie niewidomej, a biblioteka szkolna wzbogaciła swoje zbiory o książkę napisaną dla osób niewidomych i słabowidzących.
Nie mniej ciekawe w oczach uczniów okazały się też przeprowadzone we wszystkich klasach konwersatoria pod hasłem: „Nie jesteś sam. Jak monitorować sytuację osób z otoczenia szkolnego lub środowiskowego, które znalazły się w biedzie, chorobie, stanie sieroctwa społecznego lub eurosieroctwa; gdzie szukać pomocy”. Odbyły się one w ramach realizacji ósmego zadania konkursowego. Podczas godzin wychowawczych oraz pogadanek z pedagogiem uczniowie mieli okazję podzielić się własnymi obserwacjami na temat wspomnianych zjawisk społecznych. Dodatkowo uczniowie klas 4–6 mieli okazję uczestniczyć w spotkaniu z Kuratorem Sądowym. Pełne emocji i niejednokrotnie dogłębnie poruszające wypowiedzi uczniów zaowocowały w stworzeniem tzw. „klasowego pogotowia” – każdy uczeń miał za zadanie zapisanie przy swoim nazwisku w czym jest dobry, w czym może pomóc kolegom i koleżankom; oraz wykonanie gazetki „Nie jesteś sam, gdzie szukać pomocy” z numerami telefonów i nazwami instytucji, do których należy się zwrócić z prośbą o pomoc.
Temat zadania dziewiątego brzmiący: „Przestrzeganie prawa to obowiązek każdego, także ucznia”, tylko na pierwszy rzut oka wydawał się trudny. Nasi wychowankowie bowiem i na tym polu wykazali się niezwykłym zapałem do pracy i wiedzą, którą mogli poszerzyć dzięki spotkaniom z przedstawicielem Straży Miejskiej czy Kuratorem Sądowym. Uczniowie mogli więc utrwalić swą wiedzę na temat podstawowych przepisów i norm regulujących stosunki w klasie i szkole, reguł prawa cywilnego i karnego, a także dokumentów i publikacji określających prawa oraz obowiązki uczniów i dorosłych. Rozmowy z uczniami dotyczyły również przestępczości nieletnich oraz kar orzekanych przez sądy dla nieletnich oraz sądy powszechne. Warto też dodać, iż nasi uczniowie wiedzę na temat obowiązujących przepisów prawa zdobywają już od 10 lat dzięki udziałowi w organizowanym przez Straż Miejską Krakowie konkursie „Prawo i My”, w którym szkoła rokrocznie bierze udział.
Z kolei w związku z realizacją zadania dziesiątego: „Wykonanie dowolnego zadania wg tematyki wybranej przez uczestniczącą w konkursie szkołę, dotyczącego kwestii bezpiecznej szkoły lub bezpieczeństwa uczniów”, członkowie szkolnego koła teatralnego wspólnie z opiekunem koła przygotowali scenariusz przedstawienia pt. Romek i Julka, czyli o tym, że bijatyka do niczego nie prowadzi. Podczas zajęć przeprowadzonych w lutym przedstawili propozycje przeróbki istniejącego już wcześniej scenariusza pod kątem bezpieczeństwa, w efekcie czego powstał liczący 12 stron scenariusz, scenografia i kostiumy. Poczynając od lutego do kwietnia, podczas cotygodniowych zajęć uczniowie pracowali nad aktorską interpretacją tekstu. Przy okazji mieli szansę przekonać się, że odgrywając poszczególne sceny (np. scena bójki), należy pamiętać o zasadach bezpieczeństwa. Natomiast grupa uczestnicząca w zajęciach koła redakcyjnego zebrała, opracowała oraz przygotowała do druku materiały dotyczące bezpieczeństwa, konkursów, relacji z wyjścia do Straży Pożarnej itp. Zwieńczeniem ich pracy był specjalny numer gazetki szkolnej, w całości poświęcony tematyce bezpieczeństwa.
Jak zatem widać, wiedza naszych uczniów na temat bezpieczeństwa znacznie się poszerzyła dzięki udziałowi w konkursie, jednak wymienione powyżej przykłady działań nie wyczerpują tematu. Koncentrują się bowiem wokół zagadnień najważniejszych, z których i tak udało się przedstawić zaledwie zarys. Ponadto tekst nie odda też tego, co na co dzień obserwujemy w zachowaniach uczniów – otóż nauka nie poszła w las! Nasi uczniowie zarówno świadomie, jak i podświadomie starają się na co dzień wcielać w życie zasady bezpieczeństwa.
DYREKCJA
poniedziałek), o godzinie 15:30– w budynku głównym szkoły (ul. Weigla 2) – uczniowie klas szóstych naszej szkoły przystąpią do czwartego już w tym roku, próbnego sprawdzianu. Jednak po raz pierwszy szóstoklasiści napiszą sprawdzian w obecności swoich Rodziców lub Opiekunów.
